بسم الله الرحمن الرحیم

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری مرجع بزرگ جهان تشیع، حضرت امام خمینی^{(رضوان الله تعالی علیه)} بارقه امیدی در دل ملل مستضعف و آزادی خواه جهان درخشید. این انقلاب به فضل الهی و به رغم تمام توطئهها دشمنیها، رو به گسترش است تا زمینهساز قیام جهانی حضرت بقیهالله الاعظم^{(ارواحنا فداه)} باشد. انقلاب ما نماد خواست تغییر از سوی مردم بود. خواستی که هویتجویی بر مبنای تعالیم اسلام ناب، آن را شکل میداد. روحانیت آگاه شیعی، که در همه خیزشها و جریانهای اصیل دینی- مردمی پیشرو بوده و غالباً نقش راهبری داشته است. در انقلاب اسلامی نیز یکبار دیگر به رسالت الهی خود عمل کرد و در کنار وظیفه مرسوم تبلیغی، نقش راهبری خود را نیز به خوبی ایفا کرد.

وجود رهبری روحانی و دل آگاه و مرجعی عظیمالشأن چون حضرت امام خمینی^(ره) در صف اول مبارزه با طاغوت و تأثیر عظیم او بر دل و جان مردم، نشانه جایگاه بی بدیل و سرنوشتساز روحانیت در میان مردم است.

هدف از تشکیل جامعه روحانیت مبارز

جامعه روحانیت مبارز، نهادی فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است که با هدفی دینی و به منظور پیگیری دستآوردها و پاسداری از آرمان های انقلاب اسلامی شکل گرفت و نقشی جریانساز و غیرقابل انکار در خط دهی به نیروهای متعهد و انقلابی، پیش و پس از پیروزی انقلاب، داشته است. توجه به تاریخچه تشکیل و فعالیت این نهاد روحانی، نشان دهنده نقش تعیین کننده آن است.

پیشینه فعالیتهای مبارزاتی

فعالیتهای سازمان یافته روحانیت در حوزه اجتماعی و سیاسی و مبارزه با منکرات و مفاسد و ظلم با عنوان جامعه روحانیت مبارز به سالهای پس از سلطنت رضا پهلوی بر میگردد. چنانکه علمای برجسته تهران در سال 1306 شمسی، جامعه روحانیت مبارز را تشکیل میدهند. در سالهای دهه چهل شمسی و آغاز نهضت امام خمینی^(ره) نیز فعالیتهای تشکیلاتی روحانیت، چشمگیرتر بروز و ظهور کرد و در حمایت از امام خمینی^(ره) و دعوت مردم به مقاومت و مبارزه علیه رژیم ستمشاهی، اطلاعیههایی با امضای جامعه روحانیت مبارز، تداوم بخش این نهضت بود.

پس از قیام خونین پانزدهم خرداد 1342 ضرورت وجود سازمان و تشکیلاتی منسجم برای ادامه مبارزه، بیش از پیش احساس شد. در سالهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، برنامهریزی برای بسیاری از تحرکات انقلابی، نظیر راهپیمایی، سخنرانی، گردهمایی در مساجد و عنوان هماهنگی برای مبارزه، بر عهده افرادی بود که بزودی تشکل جامعه روحانیت مبارز را شکل دادند. این اقدامات و فعالیتهای دیگر را نوعی اعلام حضور روحانیت در آن روزگار دانست. تا این زمان، این تشکل خود را در نشستهای محفلی نشان می داد.

از ابتدای دهه پنجاه، بزرگان مؤسس جمعه روحانیت مبارز، فعالیت خود را به صورت منسجم و هدفدار تعقیب و البته بدون عنوان پیگرفتند. تا اینکه در سال 1356 و در پی حساس شدن اوضاع ایران انقلابی و احساس ضرورت بیشتر برای هماهنگی میان نیروهای انقلاب و با حمایت و هدایت آیت الله استاد شهید مطهری و آیتالله شهید دکتر بهشتی، هسته اولیه جامعه روحانیت مبارز کنونی ایجاد و نخستین اساسنامه آن در سال 1357 تدوین شد.

پاسداری مکتبی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن، به عنوان هدف و انگیزه اصلی تشکیل جامعه روحانیت، مهمترین رکن اساسنامه تفصیلی در سال 1367 بود.

نقش جامعه روحانیت مبارز پس از انقلاب اسلامی

در تاریخ جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز به یکی از تشکل های مؤثر در سپهر سیاسی ایران تبدیل شده و حضوری تعیین کننده در مجامع سیاستگزاری و اجرایی کشور داشته است. برای نمونه، اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تاکنون در شورای انقلاب، قوای سهگانه، نیروهای مسلح، حوزههای علمیه، شورای نگهبان قانون اساسی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی امنیت ملی، مراکز آموزش عالی و جایگاههای امامت جمعه و نمایندگی ولی فقیه در استان و شهرستانهای کشور مناصب مهمی داشتهاند. بنا بر این، این تشکل، به عنوان فراگیرترین تشکل سیاسی و دینی و اجتماعی، از از ابتدای انقلاب تاکنون، در مهم ترین وقایع و جریانات کشور مشارکت داشته است. تأثیرگذاری جامعه روحانیت مبارز در افق سیاسی و بر افکار عمومی و نقش آن در تحولات و نیز توجه به ابزارها و شیوههای مردمی این تأثیرگذاری، نماد رابطه متقابل میان قدرت دولتی و نیروهای اجتماعی است. نیروهای اجتماعی که با حفظ اصول و معیارهای اسلامی و انقلابی، نه به مخاطرات و تنگناهای تحزب گرفتار شده و نه رسالت اجتماعی خود را از یاد برده است.

ضرورت بازنگری در اساسنامه

اعضای فعلی شورای مرکزی جامعه که ادامه دهنده راه و آرمانهای بزرگان گذشتهاند، وظایف هیأت مؤسس را بهعهده گرفته و در شورای مرکزی عضویت دارند.

اعضای شورای مرکزی، پس از برگزاری جلسات متعدد به این نتیجه رسیدند که برای توسعه فعالیتهای جامعه و به اقتضای شرایط روز، لازم است در اساسنامه خود تجدید نظر و اصلاحاتی صورت دهند. اساسنامه کنونی جامعه محصول این بازنگری است.

در تاریخ چهل و دو ساله فعالیت رسمی جامعه روحانیت مبارز، چهار بار بازنگری در اساسنامه صورت گرفته است. اولین بازنگری در آذرماه سال 1358 انجام گرفت و سپس در تاریخ های مرداد 1375 و آبانماه 1386 در آن تجدید نظر شده است.

تغییرات عمده در اساسنامه

در بازنگری و اصلاحات اخیر، به موارد زیر توجه شده است:

- رویکرد اصلی جامعه روحانیت، فعالیتهای اجتماعی و سیاسی روحانیت خواهد بود.

- تشکیلات جامعه روحانیت مبارز فراگیر و سراسری است.

- انتخاب همه ردههای تشکیلاتی بر اساس انتخابات بوده و مواضع و رویکردها نیز بر اساس رأی اعضاء در همه سطوح تشکیلاتی اتخاذ میشود.

- شورای مرکزی، عالیترین نهاد تصمیم گیری جامعه روحانیت مبارز بوده و رئیس شورای مرکزی، رئیس جامعه روحانیت مبارز است.

- نهاد اجرایی از نهاد تصمیمگیری منفک شده و کلیه فعالیتهای تشکیلاتی و امور اجرایی بر عهده دبیرعالی و دبیران استانها و شهرها و مناطق است.

- این تشکیلات مانند گذشته فراجناحی بوده و متعهد به تلاش در جهت رشد دینی، اخلاقی و حل مشکلات مردم و اصلاح امور و حاکمیت حق و دفاع از نظام اسلامی، رهبری مراجع عظام تقلید و روحانیت است.